الکتروموتور سه فاز

الکتروموتور سه فاز نوعی موتور القایی است که دارای سه فاز مختلف بوده و این فازها با زاویه ۱۲۰ درجه نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند. از الکتروموتورها برای تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی دوار استفاده می‌شود و این دستگاه‌ها توانایی بسیار زیادی را برای استفاده در صنایع مختلف دارند. به کمک این الکتروموتورها امکان راه‌اندازی تجهیزات مختلف وجود دارد. در ادامه این مقاله به بررسی ساختار، انواع و نحوه کارکرد الکتروموتور سه فاز پرداخته خواهد شد.

الکتروموتور سه فاز از چه اجزایی تشکیل شده است؟

یک الکتروموتور سه فاز استاندارد از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در یک قاب از جنس فولاد یا چدن قرار گرفته و یک موتور الکتریکی را تشکیل می‌دهند. در این بخش هر کدام از این اجزا مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند:

استاتور:

یکی از مهم‌ترین اجزای هر الکتروموتور سه فازی، استاتور آن است. این بخش به‌عنوان یک قطعه ثابت در یک الکتروموتور شناخته می‌شود که از تعدادی اسلات تشکیل شده است. این اسلات‌ها در راستای قرارگیری سه دسته سیم پیچ مسی در داخل یک الکتروموتور قرار می‌گیرند و نحوه قرارگیری آنها در این شکاف‌ها نیز به‌گونه‌ای است که پس از روشن شدن منبع تغذیه سه فاز AC، یک میدان مغناطیسی دوار را در داخل الکتروموتور ایجاد می‌کنند. خود استاتور از سه بخش هسته، سیم پیچ و قاب تشکیل شده است. کار اصلی قاب مذکور، حمایت از سیم پیچ میدان و هسته استاتور است.

روتور در یک الکتروموتور از نوع سه فاز:

بخش دیگر یک الکتروموتور سه فاز، بخش گردان یا روتور آن خواهد بود. این بخش از یک هسته استوانه چند لایه تشکیل شده است که از طریق یک محور یا شافت به بخش‌های دیگر متصل می‌شود. این هسته استوانه شکاف‌های موازی مختلفی دارد که میله‌های آلومینیومی یا مسی رسانا در داخل آنها قرار می‌گیرند. این میله‌ها باید به کمک حلقه‌های انتهایی در حالت اتصال کوتاه قرار بگیرند.

نحوه کارکرد الکتروموتور سه فاز:

احتمالاً برای شما جالب توجه باشد که بدانید نحوه کارکرد الکتروموتور سه فاز چگونه است. در پاسخ باید بگوییم که برای تولید انرژی مکانیکی از انرژی الکتریکی در یک الکتروموتور از نوع سه فاز لازم است تا هر دو بخش استاتور و روتور با یکدیگر فعالیت کنند. برای دستیابی به گشتاور دورانی بر روی شفت موتور لازم است تا یک جریان الکتریکی در کل استاتور اعمال گردد. این جریان با حرکت بر روی سیم‌پیچ‌های استاتور یک میدان مغناطیسی دوار ایجاد خواهد کرد که خود باعث القای یک جریان بر روی روتور می‌شود. از این رو وجود یک جریان القایی برای حرکت روتور الکتروموتورهای القایی ضروری خواهد بود.

با اعمال جریان القایی از طرف استاتور بر روی روتور، این قطعه نیز یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند که به کمک این میدان، حرکت محور روتور آغاز می‌شود. به طور معمول گردش روتور در داخل سیم‌پیچ‌های استاتور کندتر از میدانی خواهد بود که توسط استاتور تولید می‌شود. چنین پدیده‌ای را لغزش می‌نامند. وجود این پدیده برای حرکت روتور و ایجاد نیروی مکانیکی بر مبنای انرژی الکترومغناطیسی ضروری خواهد بود.

بدین دلیل که اگر سرعت چرخش روتور دقیقاً مطابق با میدان ایجاد شده توسط استاتور باشد، هیچ‌گونه جریانی بین آنها القا نخواهد شد. بدین ترتیب شاهد هیچ‌گونه گردشی از روتور به دلیل میدان ایجاد شده نخواهیم بود. به طور معمول اختلاف سرعتی که بین میدان ایجاد شده توسط استاتور و سرعت گردش روتور وجود دارد، بین ۰.۵ تا ۵ درصد خواهد بود.

انواع الکتروموتور 3 فاز:

الکتروموتورهای سه فاز در بسیاری از فرایندهای صنعتی و اتوماسیون مورد استفاده قرار می‌گیرند و این موتورها قادر به تأمین نیروی مورد نیاز دستگاه‌های مختلف هستند. البته هر الکتروموتوری را نمی‌توان برای هر کاربری خاصی استفاده کرد. از این رو انواع مختلفی از الکتروموتور وجود دارند که ممکن است هر کدام برای کاربری خاصی قابل استفاده باشند. در این بخش به بررسی و معرفی هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت:

موتور سنکرون:

الکتروموتور سه فاز سنکرونیزه به‌عنوان یکی از انواع الکتروموتور شناخته می‌شود که در آن قطب‌های روتور و قطب‌های دوار استاتور با یک سرعت کار می‌کنند. در این نوع از موتورها، دیگر هیچگاه سرعت متغیری بین روتور و استاتور وجود ندارد و پدیده لغزش نیز رخ نخواهد بود. با این حال برای تغذیه و ایجاد انرژی مغناطیسی در روتور نیاز به یک منبع تغذیه مستقیم یا DC جداگانه دارند. این منبع جریان از منبع متناوب اصلی تأمین خواهد شد و معمولاً با روتور یک‌سو می‌شود.

در ضمن این نوع از الکتروموتورهای سه فاز برای راه‌اندازی به یک مکانیسم جداگانه نیاز دارد تا روتورها بتوانند به‌سرعت سنکرون برسند. در چنین شرایطی می‌توان نتیجه گرفت که موتورهای سنکرونیزه به دلیل وجود قطعات پیچیده‌تر نیاز به قیمت بالاتری دارند. با این حال، کارآمدی آنها بیشتر است و می‌توان از آنها در انواع پروژه‌های مختلف استفاده نمود.

موتور القایی:

موتور القایی یکی دیگر از انواع الکتروموتور سه فاز است که به روشی متفاوت از الکتروموتورهای سنکرونیزه فعالیت می‌کند. به این نوع از الکتروموتورها آسنکرون نیز می‌گویند که در آن‌ها عامل حرکت روتور، جریان القایی ایجاد شده از طرف سیم‌پیچ‌های استاتور است. این جریان القایی که فقط در مدارهای دارای جریان AC ایجاد خواهد شد که باعث ایجاد یک گشتاور مکانیکی می‌شود. در این نوع از الکتروموتورهای سه فاز، سرعت روتور معمولاً پایین‌تر از سرعت میدان مغناطیسی دوار تولید شده توسط سیم‌پیچ‌های استاتور خواهد بود.

انواع موتورهای القایی:

الکتروموتورهای القایی یا آسنکرون دارای انواع مختلفی هستند که مهم‌ترین آن‌ها شامل دو مورد زیر است:

موتورهای قفس سنجابی:

الکتروموتورهای القایی قفس سنجابی دسته‌ای خاص از الکتروموتورهای سه فاز هستند که به دلیل شکل و پیکربندی خاص روتورشان به این نام شناخته می‌شوند. این موتورها به روش القایی کار می‌کنند و هیچ‌گونه منبع الکتریکی متصل به روتور ندارند. این موتور بسیار ساده‌تر از سایر انواع الکتروموتورهای سه فاز بوده و هزینه‌های ساخت و تعمیر و نگهداری آن‌ها نیز پایین‌تر است.

البته نکته جالب توجه درباره این الکتروموتورها این است که عملکرد بهینه آنها تنها برای کاربری‌های کوچک‌تر خواهد بود. اگر نیاز باشد تا از این الکتروموتورها در ابعاد و اندازه‌های بزرگ‌تری استفاده شود، به دلیل اتلاف در هنگام راه‌اندازی اولیه، ممکن است که برای استفاده در صنایع بزرگ نباشند.

موتورهای روتور زخمی:

الکتروموتورهای روتور زخمی انواع دیگری از الکتروموتورهای سه فاز القایی هستند که همانند الکتروموتورهای قفس سنجابی، انرژی مورد نیاز برای گردش روتور را از طریق جریان القایی دریافت می‌کنند. از این رو نیازی به منبع الکتریکی جهت اتصال به روتور ندارند. استاتور مورد استفاده در این مدل از الکتروموتورهای سه فاز تقریباً مشابه با الکتروموتورهای قفس سنجابی است. با این حال ساختار روتور کاملاً متفاوت طراحی شده است. بدین صورت که روتور استفاده شده در این الکتروموتور القایی دارای حلقه‌های لغزشی است که وظیفه انتقال انرژی الکتریکی به روتور را دارند.

در این نوع از الکتروموتور سه فاز، ساختار بدنه به طور کامل عایق‌بندی شده است و حلقه‌های لغزشی برای راه‌اندازی موتور ضروری خواهد بود. این الکتروموتورها ساختار پیچیده‌تری دارند و به همین دلیل با قیمت بسیار بالاتری نسبت به موتورهای قفس سنجابی عرضه می‌شوند. با این حال، ساختار ویژه آنها باعث می‌شود تا بتوان از آنها برای پروژه‌های سنگین‌تر به‌راحتی استفاده نمود.

خرید انواع الکتروموتور 3 فاز از فروشگاه همگام صنعت سعدی:

الکتروموتورهای سه فاز از مهم‌ترین تجهیزات صنعتی هستند که بسیاری از فرایندهای صنعتی به کمک آن‌ها میسر شده‌اند. در صورت نیاز به خرید انواع الکتروموتور سه فاز، می‌توانید به فروشگاه معتبر همگام صنعت سعدی مراجعه نمایید. این مجموعه با بیش از ۲۰ سال سابقه درخشان در حوزه تولید انواع الکتروموتور توانسته است تا بخش قابل‌توجهی از نیاز بازار کشور را تأمین کند. فروشگاه همگام صنعت سعدی از سال 1390 وارد کننده مستقیم الکتروموتور ارسم گوانگلو چین می‌باشد. از این رو بسیار تخفیف بالاتری به نسبت دیگر همکاران به شما می‌دهد.